Stagflatie, wat is het en waarin moet je dan wel of niet beleggen?
Stagflatie is een economische situatie waarin er tegelijkertijd sprake is van stagnatie en inflatie. Stagnatie staat voor een stagnerende of nauwelijks groeiende economie, vaak gepaard met een hogere werkloosheid. Inflatie staat voor een aanhoudende stijging van het algemene prijsniveau, wat de koopkracht vermindert. Stagflatie is een ongebruikelijke en problematische combinatie, omdat de gebruikelijke economische maatregelen om inflatie te bestrijden (zoals renteverhogingen) vaak leiden tot een verdere vertraging van de economische groei. Aan de andere kant kunnen maatregelen om de economie te stimuleren (zoals renteverlagingen of extra overheidsuitgaven) de inflatie verder aanwakkeren.
vervolg na advertentie
Oorzaken van stagflatie
- Aanbodschokken: Een plotselinge en sterke stijging van kosten, zoals hogere energie- of grondstofprijzen (bijvoorbeeld door een oliecrisis).
- Beleidsfouten: Een combinatie van slecht afgestemde fiscale en monetaire beleidsmaatregelen kan bijdragen aan stagflatie.
- Structurele problemen in de economie: Zoals een inefficiënte arbeidsmarkt of lage productiviteitsgroei.
Voorbeeld in de geschiedenis van stagflatie
In de jaren ’70 verlaagde de Federal Reserve (de Fed) meerdere keren de rente, ondanks dat de inflatie steeg, wat leidde tot een periode van stagflatie: een combinatie van hoge inflatie, hoge werkloosheid en trage economische groei. Dit decennium was uniek omdat het een duidelijke breuk betekende met de economische theorie die tot dan toe dominant was, namelijk dat inflatie en werkloosheid normaal gesproken omgekeerd gecorreleerd waren (de Phillips-curve).
Achtergrond en gebeurtenissen
Oliecrises
- In 1973 en later in 1979 zorgden de oliecrises voor een enorme stijging van de olieprijzen. Dit veroorzaakte schokken in de economie doordat de productiekosten voor bedrijven omhooggingen en consumenten minder koopkracht hadden.
- Deze aanbodschokken dreven de inflatie omhoog en remden tegelijkertijd de economische groei.
Monetair beleid van de Fed
- De Fed verlaagde de rente in een poging de economie te stimuleren en werkloosheid te bestrijden. Dit was gedeeltelijk ingegeven door politieke druk en de focus op kortetermijngroei.
- Echter, door de rente laag te houden terwijl de prijzen stegen, werd de geldhoeveelheid groter, wat de inflatie verder aanwakkerde.
Vertrouwen in de dollar en loon-prijsspiraal
- De combinatie van lage rentes en stijgende prijzen leidde tot een verlies van vertrouwen in de dollar. De VS verliet in 1971 het Bretton Woods-systeem, waardoor de dollar niet langer gekoppeld was aan goud.
- Ondertussen eisten werknemers hogere lonen om de hogere kosten van levensonderhoud te compenseren, wat bedrijven ertoe bracht hun prijzen verder te verhogen.
Gevolgen
- De inflatie bereikte in de late jaren ’70 extreme niveaus. In 1979 liep de inflatie in de VS op tot meer dan 13%.
- De Fed, onder leiding van Paul Volcker vanaf 1979, moest uiteindelijk een zeer agressief monetair beleid voeren door de rente sterk te verhogen (tot meer dan 20% begin jaren ’80) om de inflatie onder controle te krijgen, wat resulteerde in een pijnlijke recessie.
Kortom, het verlagen van de rente terwijl de inflatie steeg in de jaren ’70 zorgde voor langdurige economische instabiliteit en toonde aan dat kortetermijnstimuli ten koste van inflatiebeheersing grote risico’s met zich meebrengen.
vervolg na advertentie
Waarin wel of niet beleggen bij stagflatie?
Tijdens stagflatie presteren bepaalde beleggingen beter dan andere vanwege de unieke combinatie van lage economische groei en hoge inflatie.
Beleggingen die het goed doen tijdens stagflatie
Goud en edelmetalen. Goud is een traditionele veilige haven en behoudt zijn waarde in tijden van inflatie en economische onzekerheid. Zilver en andere edelmetalen kunnen ook aantrekkelijk zijn.
Inflatiegekoppelde obligaties. Obligaties zoals de TIPS (Treasury Inflation-Protected Securities) in de VS beschermen tegen inflatie, omdat de hoofdsom en rentebetalingen worden aangepast aan de inflatie.
Grondstoffen. Energie (zoals olie en gas) en landbouwgrondstoffen (zoals graan) presteren doorgaans goed, vooral als de inflatie voortkomt uit aanbodschokken.
Defensieve aandelen. Bedrijven in sectoren zoals gezondheidszorg, nutsbedrijven en basisconsumptiegoederen hebben stabiele inkomsten, zelfs tijdens economische neergang.
Vastgoed. Vastgoed kan bescherming bieden tegen inflatie, omdat huurinkomsten vaak stijgen met de prijzen. Direct vastgoed of vastgoedfondsen (REITs) kunnen aantrekkelijk zijn.
vervolg na advertentie
Beleggingen die het slecht doen tijdens stagflatie
Traditionele obligaties. De reële rente daalt, omdat de nominale rente niet snel genoeg stijgt om de inflatie te compenseren. Hierdoor dalen de prijzen van traditionele obligaties.
Groei-aandelen. Technologie- en andere groei-aandelen zijn gevoelig voor hogere rentetarieven en vertraging in de economie, wat hun toekomstige winstgevendheid onder druk zet.
Cyclische aandelen. Bedrijven in sectoren zoals auto’s, luxeproducten en reizen lijden onder de lagere consumentenbestedingen tijdens een economische stagnatie.
Cash en spaarproducten. Hoewel liquide middelen veilig blijven, verliezen ze aanzienlijk aan waarde door inflatie, waardoor de koopkracht daalt.
Strategieën om te overwegen
- Diversificatie: Spreid beleggingen over verschillende activaklassen om risico te beperken.
- Focus op kwaliteit: Kies voor bedrijven met sterke balansen, stabiele inkomsten en pricing power (de mogelijkheid om prijzen te verhogen zonder veel klanten te verliezen).
- Actieve portefeuillebeheer: Houd de marktomstandigheden in de gaten en pas je strategie aan.
Stagflatie vereist een zorgvuldige balans tussen risicobeheer en het vinden van activa die bestand zijn tegen inflatie.
